Een blog van Michiel Nijsen, die mede vorm gaf aan het klimaatprogramma van Studium Generale:

klimaat verandering, hoezo klimaat verandering

Niet een heel enthousiaste titel zou je kunnen denken, maar Pier Vellinga doet in dit boek een geslaagde poging feiten en fabels te scheiden van open vragen. Hiermee levert hij een wezenlijke bijdrage aan het publieke debat, waar dit niet altijd duidelijk is. Bovendien zijn de twee pinguins wel erg schattig op de cover.

Pier Vellinga is een gerenommeerd klimaatwetenschapper die zich al vele jaren bezig houdt met dit onderwerp. In dit boekt bewijst hij in simpele en aantrekkelijkere bewoordingen de complexiteit van het onderwerp te kunnen uitleggen. Zo gaat hij uitgebreid in op de manier waarop wij tot nu toe naar dit probleem keken, en hoe dit van invloed is op de conclusies van IPCC.

Aan het einde van het boek gaat Pier in op diverse fabels, nadat hij de feiten benoemd heeft. De feiten zijn volgens hem de volgende: de broeikasgasconcentratie is de afgelopen decennia gestegen in de atmosfeer, broeikasgassen houden warmte vast in laboratorium experimenten en de moleculaire eigenschappen van broeikasgassen in de atmosfeer vertonen eigenschappen die fossiele brandstoffen aanwijzen als belangrijke bron. Hiernaast benoemt hij een stel fabels. Hierover meer.

1. De opwarmende werking van CO2 is slechts een hypothese. In de ogen van Pier is de werking van broeikasgassen in laboratoria aangetoond en speelt dit effect ook op de schaal van de aarde, ondanks dat het lastig is proeven uit te voeren op dit schaalniveau. Dit laatste punt onderbouwd hij op basis van 1) berekeningen van de temperatuur op aarde en planeten zonder broeikasgassen, 2) de samenhang tussen CO2 en temperatuur in het geologische verleden van de aarde, 3) satteliet-metingen van uitgaande infraroodstraling en 4) metingen van de opwarming van de aarde sinds 1990 die in de lijn liggen van modelvoorspellingen.
2. Het wordt niet warmer; de metingen van de temperatuur kloppen niet. In de ogen van Pier is dit een fabel, omdat de invloed van verstedelijking op temperatuurmetingen steeds beter wordt gecorrigeerd in de data en de resultaten van sattelieten die dit probleem niet kennen komen goed overeen.
3. Niet de aanwezigheid van broeikasgassen, maar de zon warmt de aarde op. Ook dit is een fabel in de ogen van Pier. De gegevens over zonnevlekactiviteit worden iedere paar jaar zo geïnterpreteerd dat zij een aanzienlijke bijdrage van de zon zouden aantonen, maar de verwachte koeling blijft vooralsnog uit. Er is een bijdrage van de zon aan temperatuurvariatie, maar deze staat niet in verhouding tot de bijdrage van broeikasgassen.
4. Overschakelen op een klimaat-neutrale energievoorziening brengt de economie in gevaar. Investeringen niet-duurzame energievoorzieningen zijn ook duur, iets wat in Piers ogen vaak wordt vergeten. Als gevolg blijkt uit studies dat het effect van overschakelen op een duurzame energievoorziening op de economie minder dan 0.1 procent per jaar bedraagt.
5. De zeespiegel kan de komende 30 jaar met vele meters stijgen. Het is een misverstand dat de zeespiegel op een termijn van 30 tot 50 jaar met meerdere meters zou kunnen stijgen. Wel kunnen de broeikasgassen die de komende decennia vrijkomen voor een dergelijke stijging op de langere termijn zorgen.
6. De menselijke beschaving wordt ernstig bedreigd door klimaatverandering. Ook in de tijd van de dinosauriërs was het warmer op aarde en toen was het leven uitbundig. Echter, er zal wel degelijk zijn, grote schade zelfs, maar de aarde en de natuur zullen zich herstellen na forse veranderingen. Voor de mens zijn er wel degelijk problemen zoals een verhoogd risico op overstromingen, risico’s voor biodiversiteit, watertekorten in de landbouw en meer bosbranden.

Pier Vellinga eindigt zijn boek met de opmerking dat het klimaatvraagstuk grotendeels kan worden opgelost door innovatie en technologische vernieuwing, mits we hierin blijven investeren en ons gedrag hierop aanpassen. Een hoopgevend einde van een boek dat helder is over de onzekerheden omtrent dit probleem, gezien vanuit de mainstream wetenschap, maar met een heldere open blik. Een boek dat zeker de moeite waard is om te lezen!

Een lezing van Pier Vellinga staat gepland voor 7 december a.s.:

https://sg.tudelft.nl/event/omgaan-met-klimaatverandering/