Recording: Van Leeuwenhoeklezing: Onder de huid van schilderijen
Registratie via Theater de Veste
Vlak onder het zichtbare oppervlak van een schilderij, letterlijk enkele micrometers, ligt een schat aan informatie over de kunstenaar. Denk aan de onderschildering, de eerste opzet van het schilderij, maar ook veranderingen van de compositie tijdens het schilderproces. In sommige gevallen gaat onder het oppervlak zelfs een tweede, geheel andere compositie schuil. Veel schilders hadden immers de gewoonte om doeken of panelen te hergebruiken. Een kijkje onder het verfoppervlak van een schilderij biedt daarom een blik over de schouder van de kunstenaar. Dit is niet alleen van belang voor het begrip en de presentatie van ons erfgoed, maar ook voor de restauratie van kunstwerken of vragen over echtheid. In nauwe samenwerking met het museale veld ontwikkelde de TU Delft nieuwe, beeldvormende diagnostiek om de opbouw en samenstelling van kunstwerken beter in kaart te brengen, zoals de macro-röntgenfluorescentiespectrometrie. Deze technieken worden inmiddels routinematig gebruikt in het onderzoek naar schilderijen van Rembrandt, Vermeer en Vincent van Gogh, zoals het “Joodse Bruidje”, het “Meisje met de Parel” en de “Zonnebloemen”. In de lezing worden enkele voorbeelden besproken en de implicaties voor conservering, restauratie en authenticiteitskwesties.
Joris Dik is hoogleraar Materials in Art & Archaeology aan de TU Delft en een graag geziene gast op televisie.