Soms voel je het gewoon. Dat je dat examen hebt gehaald of die baan krijgt. Dat je een bijzondere klik hebt met iemand of dat er ergens een goede sfeer hangt. Durf jij erop te vertrouwen, of doe je het af als irrationeel? In de westerse wereld bouwen we graag op de ratio. De Verlichting is hiervoor van groot belang geweest, gestut door wetenschap en filosofie. De ratio staat garant voor zo objectief mogelijke kennis, en die kunnen we controleren, indelen en labelen. Het schept orde in de chaos.
Maar de menselijke ervaring bestaat uit meer dan logica en rationele kennis. Welke plek hebben emoties, intuïtie of het weten van het lichaam in het wetenschappelijke debat? Welke waarde hebben deze ongrijpbare vormen van kennis voor de samenleving? En hoe zetten we ze gegrond in?
Vanavond kijken we met techniekfilosoof Sabine Roeser (TU Delft) naar de waarde van emoties en intuïtie bij besluiten rondom risicovolle technologie, met hoogleraar hindoespiritualiteit en samenleving Sharda Nandram (VU) naar hoe je spiritualiteit in kunt zetten in ondernemerschap of zorg, en met kunstenaar Bertrand Burgers naar hoe je kunt luisteren naar je lichaam met behulp van technologie.
Met:
Bertrand Burgers is een artistiek ontwerper die werken maakt waarin hij de ethiek en morele dilemma’s rondom nieuwe technologie bevraagd. Door de inzet van kunst en design maakt hij doorgaans complexe en abstracte vraagstukken toegankelijk en invoelbaar voor een groot publiek. Met zijn werk hoopt hij bezoekers te activeren, onderbelichte thema’s te agenderen en responsible innovation te stimuleren.
Sabine Roeser is hoogleraar ethiek aan de TU Delft. Haar onderzoek richt zich op risico’s, morele emoties, intuïties en kunst. Ze beargumenteert in haar filosofische onderzoek dat emoties niet tegengesteld zijn aan rationaliteit, maar dat emoties juist een belangrijke bron van morele inzichten zijn. Emoties kunnen ons ook wijzen op ethische aspecten van risico’s, bijvoorbeeld bij het ontwikkelen en implementeren van nieuwe technologieën. Verder beargumenteert Roeser dat kunst een belangrijke bijdrage kan leveren aan emotionele deliberatie ten aanzien van morele overwegingen rondom risicovolle technologieën.
Sharda S. Nandram is hoogleraar hindoespiritualiteit en samenleving aan de Vrije Universiteit Amsterdam, hoogleraar business en spiritualiteit aan Nyenrode Business Universiteit en Chief Diversity Officer aan de Vrije Universiteit Amsterdam.
De komende weken onderzoeken we de wereld van het niet-rationele weten tijdens verschillende evenementen. Bekijk hier de andere programma’s binnen dit thema.
