Na een eeuw van relatieve stilte rondom de slavernijgeschiedenis van Nederland, is er met name in het afgelopen decennium een enorme groei in aandacht voor het onderwerp gekomen. Studium Generale brengt in samenwerking met Theater de Veste een serie van vijf lezingen over het slavernij- en koloniaal verleden van Nederland.

In 2002 vindt de installatie van een nationaal monument voor het slavernijverleden plaats en in 2007 wordt het onderwerp in de Nederlandse canon opgenomen. In de afgelopen jaren is het werk van onderzoekers, activisten en kunstenaars die hier al jaren aandacht aan besteden, meer gemeengoed aan het worden. Toch blijft de algemene kennis op dit gebied achter, mede door de gebrekkige aandacht in het onderwijs voor deze verhalen.

De tweede lezing in deze reeks is van Pepijn Brandon over de Economische belangen en gevolgen van de slavernij. Plantageslavernij was een economisch systeem. De koffie, suiker, tabak, indigo en specerijen die slaafgemaakte mensen in de Amerika’s en Azië produceerden, waren bedoeld voor Europese markten waar zij inkomsten opleverden voor een lange reeks economische spelers. Ook de mensenhandel zelf was ingericht op winst. Europese bankiers en verzekeraars tuigden rond de slavernij complexe financiële constructies op, met mensenlevens als onderpand. Aan het einde van de achttiende eeuw was ruim vijf procent van de Nederlandse economie afhankelijk van de productie op slavenplantages in de Atlantische wereld. Maar wat zegt zo’n getal nu precies? Hoe was het slavernijsysteem economisch georganiseerd, en wie profiteerde? Wat was het economische belang van de slavernij voor Nederland voor en na de tweede helft van de achttiende eeuw? Welke relatie bestond er tussen slavernij in de koloniën en de kapitalistische ontwikkeling in Europa? Wat betekende die relatie voor de levens van de slaafgemaakten op de plantages? En welke erfenissen liet slavernij na aan het Nederland van vandaag?

Over de spreker
Pepijn Brandon (1980) is universitair docent aan de Vrije Universiteit en senior onderzoeker aan het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis. Zijn werk richt zich op de geschiedenis van kapitalisme, oorlog en economische ontwikkeling en slavernij. Hij is de auteur van War, Capital, and the Dutch State (Leiden en Boston 2015) en publiceerde over de betekenis van slavernij voor de Nederlandse economie. Zijn laatste publicatie is De slavernij in Oost en West. Het Amsterdam Onderzoek (Spectrum, 2020). Hij is verbonden aan het Weatherhead Center van Harvard University, waar hij in 2020 gastprofessor was, en fellow van het Center for the Study of Slavery and Justice aan Brown University.

Ook in deze reeks
Matthias van Rossum- Slavernij in de Oost, incl. 400 jaar Banda                           | 19 oktober
Eveline Sint Nicolaas  – Slavernijverleden in het Rijksmuseum                                | 27 oktober
Nancy Jouwe – Herinneringscultuur & Hedendaagse impact                                   | 3 november