Reclamemakers, goede doelen, politieke partijen en journalisten spelen in op onze empathie. We zijn graag bereid ons te verplaatsen in het leed van enkelingen, zeker als die in de media een duidelijk gezicht krijgen. Daarvoor trekken we vaak ook grif onze portemonnee, omdat de ellende ons in het gezicht slaat.
Maar bij grote anonieme groepen en bij structurele problemen zoals armoede ligt het anders. Daarin kunnen we ons minder goed erkennen. Empathie is in wezen heel selectief van aard, want we kunnen ons onmogelijk in iedereen inleven. Zoals Stalin al zei: “De dood van een enkele Russische soldaat is een tragedie, een miljoen doden is een statistiek”. Zelfs als we van goede wil zijn, worden we vaak mede gedreven door egoïstische motieven, zoals de voldoening die de goede daad ons zal bezorgen. Hoezo, tekort aan empathie? Voor sommige vraagstukken is er eerder sprake van een empathisch teveel.
Ignaas Devisch is hoogleraar filosofie aan de Universiteit Gent
Het Filosofisch Café is een initiatief van Studium Generale Technische Universiteit Delft en Theater De Veste Delft en vindt dit seizoen meerdere keren plaats. Houd hiervoor de beide websites in de gaten.
