Goed, beter, best?
Een serie van drie hoorcolleges over bio-ethiek
In het bijbelse boek Prediker was de vraag retorisch: “Wie kan recht maken wat God krom heeft gemaakt?” In onze tijd begint het er sterk op te lijken dat de mens hiertoe wel degelijk in staat is. Sedert de ontrafeling van de structuur van DNA in 1953 is de kennis van het erfelijke materiaal van levende organismen spectaculair toegenomen. Wat in de negentiende en vroeg twintigste eeuw begon met erwten en fruitvliegjes, resulteerde in het begin van de eenentwintigste eeuw in de ontrafeling van het menselijke genoom. De mogelijkheden die dit met zich meebrengt om onze erfelijke eigenschappen te manipuleren zijn potentieel bijzonder groot. Aan de mogelijkheid tot manipulatie van het erfelijke materiaal ging de voortplantingsrevolutie vooraf. Reeds in de jaren zeventig van de vorige eeuw slaagde men erin om bevruchting buiten het lichaam te laten plaatsvinden. In-vitrofertilisatie, sperma- en eiceldonatie, draagmoederschap, misschien zelfs kloneren; het zijn maar een paar voorbeelden van de mogelijkheden om het toevalskarakter van de voortplanting te vervangen door planmatige en gecontroleerde reproductie.
Erfelijkheid en voortplanting zijn evenwel niet de enige terreinen waar wetenschap en techniek in de laatste decennia grote vorderingen maakten met betrekking tot het menselijke lichaam en uiteenlopende menselijke eigenschappen. Orgaantransplantatie bestaat reeds geruime tijd, evenals de mogelijkheid om het menselijk leven potentieel eindeloos te rekken, tenminste op het niveau van het strikt biologische.
Het is evident dat al deze inzichten en technische mogelijkheden ons voor vele ethische problemen plaatsen. Wie heeft recht op een behandeling? Wanneer is een therapie veilig genoeg om op mensen toe te passen? Hoe duur mag de spitstechnologische gezondheidszorg worden? Worden de rechten van de privacy niet geschonden? Plegen wetenschappers en artsen geen inbreuk op de menselijke waardigheid? Waar kunnen we waarden en richtsnoeren vinden die de medische spitstechnologie in goede banen leidt? Wanneer houdt het nut van een behandeling op?
Tijdens de colleges worden deze en andere vragen gesitueerd in hun wetenschappelijke context en wordt een ethisch referentiekader geschetst dat kan helpen om rationele antwoorden te vinden.
Hoorcollege 2: Leven – over genen en organen
In dit hoorcollege komen de volgende thema’s aan bod:
- Genetisch perfecte kinderen op bestelling?
- Saviour babies en het tekort aan donoren en organen
- Stamceltherapie en xenotransplantatie
In samenwerking met Home Academy.
