Grote Denkers over Moderne Idealen
Wat wil de moderne mens? Natuurlijk: allereerst gelukkig zijn, maar hij streeft ook naar authenticiteit, autonomie en vrijheid. Grote filosofen zetten stevige vraagtekens bij deze moderne idealen.
Michel Foucault heeft de idee van de Mens als een vrij handelend, zelf denkend, autonoom subject definitief de grond in geboord. “De mens is een uitvinding van recente datum….die zal verdwijnen als een gezicht in het zand op de vloedlijn van de zee” zo eindigt zijn studie naar de moderne tijd.
Later noemt hij de overtuiging dat wij een eigen zelf zijn, dat in vrijheid kan bepalen wat het zelf denkt en doet, niets anders dan een product van een overal werkzaam machtsysteem van disciplinering en normalisering.
Maar Foucault is tegelijk de filosoof en activist die steeds weer duidelijk maakt dat waar macht is ook altijd verzet is, dat je je grenzen moet overschrijden en van je leven een kunstwerk moet maken. Ben je dan niet juist een autonome mens? Nee, zo zal Foucault volhouden, maar je bent ook geen passief slachtoffer van boze machten.
Wat ben je dan wel?
Machiel Karskens is emeritus hoogleraar Sociale en Politieke Wijsbegeerte aan de Radboud Universiteit Nijmegen
