Een blog van Michiel Nijsen, die mede vorm gaf aan het klimaatprogramma van Studium Generale:

De visie van Marcel Crok: een vreemde eend in de bijt?

Wetenschapsjournalist Marcel Crok is een van de bekendste Nederlandse experts die in het klimaatdebat een kritische stem laten horen. Hij adviseerde de regering over de IPCC-rapporten en leidt Climate Dialogue.org, een platform om constructieve discussie te stimuleren. In dit blog enkele hoofdpunten van zijn visie zoals verwoord in het boek De staat van het klimaat.

Marcel Crok is een wetenschapsjournalist met een achtergrond in de scheikunde. De afgelopen tien jaar heeft hij het klimaatdebat op de voet gevolgd, nadat hij in 2005 bekend werd met een artikel over de zogenaamde hockeystick-grafiek. In 2010 formuleerde hij in zijn boek De staat van het klimaat een kritische en over het algemeen goed onderbouwde visie op het IPCC en haar argumentaties. Opvallend is dat Marcel niet alleen refereert naar wetenschappelijke literatuur maar ook ‘de blogosfeer’ rondom het klimaatdebat uitgebreid bestudeerd heeft, omdat hier in zijn ogen vaak relevante argumenten naar voren komen.

Volgens reviews op Bol.com is dit een boek vol met complot-theorieën, een creationistische visie en drogredenen. Blijkbaar raakt het de emoties, wat zeker niet een minpunt hoeft te zijn. Ik was direct geïnteresseerd.

De foto op de voorkant van het boek spreekt boekdelen (zie boven); Marcel is het niet eens met de reguliere visie op het klimaatdebat. Hier zijn verschillende redenen voor. Een daarvan is dat de wetenschap soms eenzijdig en gekleurd is en dat er zaken worden achtergehouden die wel degelijk relevant zijn. Marcel verwijst bijvoorbeeld naar suggestieve editorials van Nature, naar gefundeerde kritiek op reguliere papers, naar diverse niet gepubliceerde kritische papers en uiteraard naar de vele beperkingen van het IPCC en haar rapporten, die onder andere aan het licht kwamen tijdens ‘Climategate’.

Climategate is dan ook een belangrijk thema in Marcels boek. Hij was hier zo nauw bij betrokken dat hij zijn website de naam climategate.nl gaf. In 2009, vlak voor een klimaattop, kwamen enkele duizenden e-mails van vooraanstaande klimaatonderzoekers aan het licht waarin zij in dubieuze bewoordingen wetenschappelijke onzuiverheden bespraken. Er waren echter ook optimistischere interpretaties van de e-mails, zoals deze van Kevin Trenberth.

www.nytimes.com/2009/11/21/science/earth/21climate.html?_r=1

Opvallend is dat de bekende hockeystickgrafiek, die tweemaal de voorkant van IPCC rapporten sierde, hierna uit het zicht verdween, terwijl deze toch de kern vormde van diverse argumentaties.

Meer recentelijk heeft Marcel zich samen met klimaatwetenschapper Nick Lewis verdiept in klimaatgevoeligheid (zie hier een reactie van professor Judith Curry op hun rapport).

http://judithcurry.com/2014/03/05/lewis-and-crok-climate-less-sensitive-to-co2-than-models-suggest/

Klimaatgevoeligheid is een zeer belangrijk thema, aangezien de sterkte van toekomstige opwarming hier grotendeels van afhangt. In zijn boek geeft Marcel aan dat de geschatte klimaatgevoeligheid direct afhangt van de verwachte koeling door aerosolen. Als beide in evenwicht zijn, dan komen modelresultaten goed overeen met tot nu toe waargenomen temperaturen. In het recente rapport

http://www.thegwpf.org/content/uploads/2014/02/A-Sensitive-Matter-Foreword-inc.pdf

(zie hier) beargumenteren Crok en Lewis echter dat de klimaatgevoeligheid en het afkoelende effect van aerosolen worden overschat in IPCC-rapporten. Judith Curry, een vooraanstaande professor in de klimaatwetenschap, noemt de bijdrage waardevol.

De betrouwbaarheid van het IPCC als organisatie is in Marcels ogen twijfelachtig. Hij geeft hiervoor diverse argumenten, zoals het weglaten van kritische input en het eenzijdig rapporteren over bepaalde onderwerpen. Daarnaast noemt Marcel de eerdergenoemde Climategate-e-mails en de fouten die hierna aan het ligt kwamen. Het bleek dat IPCC-rapporten behoorlijk wat kleine foutjes bevatten, die allemaal richting een meer catastrofistisch probleem wijzen, wat in Marcels ogen de bias van dit type rapporten aantoont. Ook noemt hij het feit dat het IPCC zelf veel shopt in grijze literatuur (zie hier),

http://noconsensus.org/ipcc-audit/press-release.php

terwijl ze zelf aangeven enkel peer-reviewed literatuur te gebruiken (zie hier).

http://noconsensus.org/ipcc-audit/not-as-advertised.php

Tot slot schrijft Marcel veel over de bestaande temperatuurreeksen. Hij benoemt problemen aangaande het Urban Heat Island-effect en mogelijke problemen met statistische technieken en de kwaliteit van stations. Ook gaat hij uitgebreid in op de onzekerheid in de uiteindelijke reeksen en hoe hiermee om te gaan. Hij geeft aan dat het zoeken naar een trend van 0,1 graad per decennium in reeksen die dagelijks variëren van -40 to 60 lastig is, en dat temperatuurstations niet goed verdeeld zijn over de aarde, wat voor complicaties zorgt. Uiteindelijk beargumenteert Marcel, mede op basis van kennis over ijskernen, dat we niet kunnen concluderen dat de waargenomen temperatuurverhoging uniek is in de afgelopen 2000 jaar, maar dat er wel degelijk sprake is van een temperatuurverhoging.

Op de website www.klimaatportaal.nl woedt een interessante discussie tussen Marcel en Nederlandse wetenschappers over de inhoud van zijn boek (zie hier),

http://www.klimaatportaal.nl/pro1/general/start.asp?i=0&j=0&k=0&p=0&itemid=983&i=9&j=2&k=0&p=0

wat zijn visie extra interessant maakt. Het is aan de lezer om te beoordelen of één van beide kampen het bij het juiste eind heeft of dat de waarheid ergens in het midden ligt. Duidelijk is dat Marcel met zijn frisse blik een zeer waardevolle bijdrage levert aan dit omstreden debat, dat cruciaal is voor de ongewisse toekomst van onze aarde en onszelf.

Een lezing van Marcel Crok over zijn laatste boek staat gepland voor maandag 16 november a.s.

https://sg.tudelft.nl/event/hoezo-5-voor-12-waarom-ons-klimaat-niet-gered-hoeft-te-worden/ 

When the TU Delft introduced the Free Zones on campus about a year ago, I have to admit my first thoughts were ragingly cynical.  This must be a joke, I thought: in order to improve the quality of life on campus, a team of grown up people spent a good deal of time (and $$) working out a plan where a patch of land is emblazoned with a large red FREE ZONE text and outfitted with wifi, water, and electricity, so that students can do fun stuff outside. Sounds great in theory, but in practice these patches of land come with all sorts of regulations. And bureaucratic procedures. So they’re not exactly free. And they’re hardly being used at all, at all. And of course it’s too cold and wet most of the year to use them anyway, and so on and so forth.

Not to mention the fact that naming them Free Zones is highly reminiscent of the “free speech zones” in the USA, where democratic protestors are corraled into fenced off areas where they are allowed to “safely” protest and exercise their democratic freedoms.

And not to forget the implication that everything outside the Free Zone is, somehow, Not Free. Did you consider that? You’re walking around or sitting in an implicitly unfree zone right now.

So much for my ragingly cynical first reaction. I don’t want to be a hater, or at least: I don’t want it to end there. Luckily, it turns out there are positive aspects to the Free Zone phenomenon as well. A way that they can be used for a greater purpose: namely, to house refugees on campus. The pamphlet below is a brilliant satirical piece by pseudonymous student Karel de Kleijne. Let us know your thoughts on the Free Zones and the refugee idea in the comment section below.

Een blog van Michiel Nijsen, die mede vorm gaf aan het klimaatprogramma van Studium Generale:

IPCC samenvatting technisch 2013.

De technische samenvatting van een 1000 pagina’s tellend IPCC rapport; niet doorheen te komen zou je verwachten. Dat viel alleszins mee! Toch niet iets om op vrijdagmiddag met een biertje te lezen, maar wel zeer interessante genuanceerde en goed overwogen stukken te bespeuren. Hier wat zaken die mij opvielen. Als jezelf wilt weten wat er echt in staat en wat niet, raad ik je aan zelf een kijkje te nemen!

Over welk rapport hebben we het nu precies? In dit geval bespreken we de technische samenvatting van working group I die zich bezighoudt met projecties van temperatuurverandering en niet zo zeer met impacts of opties om te dealen met klimaatverandering. Dit is meer de bussines van working groep II en III. Zie hier voor een link van het betreffende bestand.

Opvallend is dat de ‘hiatus in global warming’ van de afgelopen 15 jaar wordt behandeld als een belangrijk topic. Hiermee wordt bedoeld dat de opwarming van de aarde in gemiddelde oppervlakte temperatuur gedurende de afgelopen 15 jaar minder snel ging dan verwacht. De bespreking in dit rapport is erg nauwkeurig en open. Het probleem wordt ruimschoots voor het voetlicht gebracht en er wordt gekeken naar de implicaties voor de betrouwbaarheid van modellen en voorspellingen. Duidelijk een voorbeeld waar het IPCC zeer zelfkritisch en nauwkeurig opereert. Uiteindelijk concludeert het rapport met ‘medium’ confidence en gebaseerd op expert judgment dat de hiatus kan worden toegeschreven aan een koelend effect van interne natuurlijke cycli en een verminderde trend in externe warmte toevoer door een relatief beperkte zonne-instraling.

Zoals vrij bekend van IPCC rapporten wordt ook hierbij gebruik gemaakt van een indeling in de mate van zekerheid waarmee uitspraken gedaan kunnen worden alsmede de onderliggende bewijsvoering hiervoor. Er wordt onderscheid gemaakt tussen de mate van overeenstemming in de wetenschappelijke wereld en de kwaliteit van de bewijsvoering om te komen tot de betrouwbaarheid van een uitspraak. Hiernaast zijn er diverse termen die worden ingezet om de waarschijnlijkheid van verwachte gebeurtenissen aan te duiden, die refereren naar een bepaald percentage waarschijnlijkheid. Op zich is dit een zeer nauwkeurige en wel doordachte methode om aan te geven wat de betrouwbaarheid is van bevindingen. Een valkuil kan zijn dat de woorden in de tekst terug refereren naar een bepaald niveau, wat niet direct duidelijk is zonder de onderliggende tabel te bestuderen.

Een belangrijke zin in het rapport staat op blz 60: “it is extremely likely that human activities caused more than half of the observed increase in global average surface temperature from 1951 to 2010”. Hier wordt een belangrijke link gelegd tussen waargenomen temperatuurverschuivingen en ons begrip van het system in de vorm van modellen. De waarschijnlijkheid die wordt aangegeven is ‘extremely likely’ wat gelijk staat aan een waarschijnlijkheid tussen de 95-100%. Onderliggend bewijsmateriaal bestaat onder andere uit multi-signal en attribution studies. Om hier meer over te leren is het aan de orde om het echte rapport in te duiken.

Okee, het taalgebruik is niet altijd helemaal helder in dit rapport. Toch, is er veel nuance en een zelfkritische houding (zeker in het geval van de hiatus). Bovendien moeten we ook niet vergeten wat voor bijzondere prestatie het IPCC neerzet. Met behulp van vele vrijwilligers wordt een grote effort neergezet om vanuit zeer complexe en onzekere wetenschap te komen tot eenduidige conclusies waar wij beleid op kunnen baseren. Hiermee is het IPCC uniek in zijn soort.

Een blog van Michiel Nijsen, die mede vorm gaf aan het klimaatprogramma van Studium Generale:

Harde wetenschap: L. D. D. Harvey.

‘Global warming, the hard science’, zo heette het boek dat ik tijdens mijn studie ‘Sustainable Development’ ontving om te leren over het klimaatdebat. Harde wetenschap, dat is dit boek zeker. Een zeer mechanistische aanpak die lijkt te zijn ontdaan van emotie, zoals het goede wetenschap betaamt. Of is dit eigenlijk misschien misleidend? Kan het zo zijn dat elk boek en elk type wetenschap uiteindelijk emotie in zich draagt, gezien het feit dat het toch mensenwerk is? Nouja, hier moeten we maar niet te ver op ingaan voor het moment. Dit boek geeft een goed beeld van de stand van de wetenschap (in 2009) en bevat een hele hoop waardevolle kennis over de mechanismen die actief zijn in het klimaat, al kan het lastig zijn hieruit finale conclusies te trekken.

Met een hele hoop grafieken en formules, is dit boek misschien niet het makkelijkst om te lezen op een vrijdagmiddag met een biertje in de zon. Toch loont het om een goed begrip te ontwikkelen van de basis van onze wetenschap over het klimaatsysteem. We zijn een heel eind hiermee; dat beeld krijg je in ieder geval na het lezen van dit boek. De echte meer fundamentele onzekerheden (zoals genoemd door Essex en McKitrick, zie latere blog over hun boek) blijven onderbelicht, zoals bijvoorbeeld het butterfly effect, turbulentie en de vorming van wolken. Je wordt overstelpt met praktische kennis, waardoor het soms lastig is om hoofd en bijzaken te scheiden. Toch een aanrader voor iedereen die zich echt wil verdiepen in dit debat!

Het taalgebruik is soms zeer technisch wat niet altijd bijdraagt aan de begrijpelijkheid. Echter, aan de andere kant zorgt het lezen van dit boek ervoor dat je elke wetenschappelijke discussie over dit onderwerp kunt volgen. Er wordt genoemd dat het bewijs voor sommige statements overwelming is, toch een zeer subjectieve uitspraak in een verder zo feitelijk geschreven boek. Tegelijkertijd wordt over de indirecte invloed van aerosolen geschreven dat de onzekerheden ‘enormous’ zijn: alweer zo’n subjectieve uitspraak die niet helemaal op zijn plek lijkt in dit wetenschappelijke boek.

In het boek worden diverse onzekerheden genoemd. Opvallend is dat er wordt gesteld dat we met complete zekerheid kunnen stellen dat een groot deel van het CO₂ in de lucht komt van fossiele emissies door mensen. Dit lijkt mij sterk. Hoeveel aanwijzingen en experimenten je ook hebt, complete zekerheid bestaat in mijn ogen niet hier op aarde. Er zijn gemakkelijk scenario’s te verzinnen waarbij de werkelijkheid toch anders in elkaar steekt, ongeacht de kracht en het aantal overtuigende bewijzen. Wie zegt ons bijvoorbeeld dat natuurwetten niet kunnen veranderen in de tijd, of dat wat nu nog zo is, overmorgen niet meer zo in elkaar blijkt de steken (zie bijvoorbeeld het werk van Owen Barfield). Over andere zaken wordt in dit boek erg nauwkeurig gecommuniceerd betreffende de onzekerheid.

In 2014, there were over four hundred Indian students at the TU Delft, second only in number to Chinese students in the ballooning population of internationals. There is an active student’s association, ISA, representing Indian students and organizing cultural activities and parties from Diwali to Holi. And now for the first time there has been a joint event organized by ISA, SG, and S4S, to highlight the cultural differences and similarities between engineering in Europe and in India.
And why not? Know thy neighbor, I always say (I don’t actually know my neighbors).

A university is a great place for cultural exchange. And with four hundred Indians walking around and working on this campus, it serves us as a community to get to know each other. And who better to facilitate that than those who know both cultures: students who have done projects abroad in India, and Indian students who have worked and studied at home as well as in Europe.

The “Indian Expedition” event, hosted by local celebrity student Nitant Shinde from Aerospace, introduced four speakers. First up was Maarten Duijnisveld, former chairman of S4S, who traveled to India in early 2014 to set up projects for Delft students through the Amrita University in southern India. Second was Mick, who with two fellow students is traveling to India in November this year to complete one of those projects. Specifically, they are going to use solar energy to give a much-needed boost to the local production of lemon grass oil in the rural south. The third speaker was Brian Baldassarre, an Industrial Design student who went to India in 2013 with his group to redesign the handlebars of the local rikshaws in Varanasi to offer more comfort to the drivers. Fourth and last was Vidyut Mohan, who together with his American partner went to the rural north of India to develop a biofuel industry, by turning pine needles into fuel through a process known as torrefaction. There is an enormous excess of pine needles in government-planted forests and a lack of jobs as well. So here’s to hitting two birds with one stone.

Each of these projects met with different challenges, successes, and failures because of the cultural divide, as became clear in the stories these students shared. You can still get an impression of their stories from their presentations, which you can see by clicking on the images below.

Interesting fact: of the over four hundred Indian students in Delft, less than ten made it to this event. Why so few? Your theory is as good as mine, but it’s clearly something SG has to work on in the future.

COLUMN: het klimaatdebat

Het klimaatdebat is één van de meest invloedrijke wetenschappelijke discussies uit de geschiedenis van de mensheid. Hoe wij hierin op dit moment wereldwijd stelling nemen heeft grote invloed op de route die wij kiezen voor de komende decennia. ‘Spaceship Earth’ zoals de Aarde te zien is vanuit de ruimte, staat onder grote druk. 

Onze grondstoffen raken uitgeput, terwijl de wereldwijde behoefte hieraan door stijgende welvaart en bevolkingsgroei in rap tempo toeneemt.  Als gevolg hiervan putten we de Aarde uit en vervuilen we ons eigen leefmilieu. Biodiversiteit neemt wereldwijd sterk af en vele soorten sterven uit. Onlangs nog werd geconcludeerd dat 50% van het zeeleven in de afgelopen 40 jaar (!) is verdwenen. De hoeveelheid onaangetaste natuur is slechts een fractie van wat er enkele eeuwen geleden nog was. Oerwouden worden in hoog tempo gekapt. In de oceaan drijft een enorme berg plastic die het leven in hoge mate verstoort. Het aanpakken van deze problemen, in een wereld waar nog altijd miljarden mensen het per dag met één dollar moeten doen, behoort zonder meer tot de grootste uitdagingen in de geschiedenis van de mensheid.

Daarbij is er de dreiging van een veranderend klimaat, die de situatie verder op scherp zet. Volgens het IPCC, het panel van wetenschappers dat de resultaten van het onderzoek naar klimaatverandering eens in de 6-7 jaar samenvat, zijn ingrijpende en kostbare maatregelen onvermijdelijk. Daarbij wordt uitgegaan van de stelling dat de mens de belangrijkste factor is die bijdraagt aan klimaatverandering.

Als dat zo is zijn grote investeringen mogelijk gerechtvaardigd voor het ontwikkelen van klimaatbeleid, het creëren van draagvlak en het handhaven van deze maatregelen. Investeringen echter, die ook op andere vlakken zo hard nodig zijn. Het geld en de tijd kunnen we maar 1 keer inzetten en, hoewel er raakvlakken zijn tussen het beleid dat voorgesteld wordt voor klimaat en andere mondiale problemen, zijn er ook grote verschillen.

Echter, op het eerste gezicht lijken de risico’s van klimaatsverandering deze investeringen te rechtvaardigen. De effecten van een aanzienlijke opwarming zijn mogelijk groot, waardoor ook zonder volledige zekerheid over de ontwikkeling van het klimaat in de toekomst, verregaande maatregelen een verstandige keuze kunnen zijn.

Hierbij is het belangrijk dat we weten welke factoren allemaal een rol spelen. Omdat de schaal de totale planeet is, is dat niet eenvoudig. Hoe meet je de temperatuur van een planeet? Hoe kunnen we zo zeker zijn van de temperaturen en kooldioxide-levels van duizenden jaren geleden? De gemaakte keuzes hebben niet alleen financieel consequenties maar ook mogelijk onomkeerbare gevolgen voor het leven op onze planeet. Hoe zeker zijn we van onze zaak, is dus een zeer belangrijke vraag. Immers we kunnen niet oneindig experimenteren met de planeet waar we zelf op wonen. 

Om deze vragen te beantwoorden is een goed overzicht van de discussie over klimaatsverandering essentieel. Hiermee kunnen we ook zorgen voor nuance in het maatschappelijke debat, die momenteel vaak ontbreekt. Bovendien raakt deze discussie aan de basisonzekerheden van de wetenschap terwijl we ook de soms opportunistische rol van de politiek en de media moeten beschouwen. 

In de aanloop van de klimaattop in Parijs – eind november / begin december dit jaar – kijkt Studium Generale naar diverse aspecten van het klimaat in een uitgebreid programma. De komende weken zullen ook diverse blogs volgen die een beeld schetsen van de discussie, als voorbereiding op een reeks activiteiten over dit onderwerp. Het is voor studenten van de TU Delft (en uiteraard voor iedereen die de planeet bewoont) van groot belang om dit onderwerp goed te bestuderen. Want het zijn immers in hoge mate ingenieurs die in technische zin grote verantwoordelijkheid droegen voor het veroorzaken van de problemen en het zijn ingenieurs die moeten gaan zorgen voor verstandige oplossingen.

beta-balie debatten op 7 oktober , 4 november en 2 december.

lezingen op 9 november, 16 november  en 7 december

een documentaire avond op 3 december

een rondetafelgesprek op 30 november

Het programma is nog in ontwikkeling dus hou onze website goed in de gaten!

*Update* The TU Delft iGEM team won the overall prize of the competition this weekend (28 september 2015). Out of over 200 teams from universities across the world, congratulations!

What do you know about the future of synthetic biology? As for me, I’ll admit I’m no expert. Life sciences seem like a pandora’s box to me, waiting to completely disrupt all the biological systems on our planet. But maybe I’m just an optimist 🙂

Last August, a dozen students from across the TU got some hands-on experience in developing ideas and business plans for up and coming technology in this field. Led by the students of this year’s iGEM team (iGEM stands for International Genetically Engineered Machine), a workshop was held to spread knowledge and awareness about synthetic biology and to get feedback from, frankly, a bunch of (enthusiastic and capable) noobs.

SG helped sponsor and plan this workshop. Have a look below for a summary of the event, or open the pdf here!

Studium Generale, onderdeel van de TU Delft, biedt verdiepende en geestverruimende activiteiten aan. Van bitcoins tot Einstein en van politiek tot filosofie. SG daagt je uit om jezelf niet alleen als ingenieur te ontwikkelen, maar ook als individu!

Bezoek onze lezingen, workshops, debatten, films en documentaires over de meest uiteenlopende onderwerpen met bekende en onbekende schrijvers, wetenschappers, journalisten of politici, vaak op de scheidslijn van techniek en maatschappij; soms controversieel maar altijd kritisch. Ook over jouw rol als ingenieur in de wereld. Onze activiteiten zijn vrij toegankelijk en (bijna) altijd gratis. Blijf op de hoogte van onze activiteiten, bekijk onze online lezingen en schrijf je in voor onze wekelijkse nieuwsbrief.

Onder de titel ‘dit kan niet waar zijn’ sprak Joris Luyendijk op woensdag 25 maart jl. in de Aula van de TU Delft tegenover 1800 (!!) zeer uitgelaten mensen, over het bancaire systeem van deze wereld. De grote zaal van 1000 man zat afgeladen vol en alle extra toeschouwers moesten naar de tegenoverliggende collegezalen, uitgerust met een videoverbinding met de grote zaal, waar zij bijna twee uur lang Joris verhaal over de bancaire wereld konden horen. Het werd steeds warmer.

Met de nodig humor, en na vier jaar UK ook met het zo typische gevoel voor Engels ‘understatement’ kwam er een snoeihard, duidelijk en zeer begrijpelijk verhaal over hoe onze wereld zich van de ene naar de andere crisis sleept. Het meest verrassende, en ook de reden voor de titel van zijn boek, is dat het iedere dag opnieuw kan gebeuren. Want hoewel het gaat over mondiale systemen, die systemen worden door mensen gevuld. En het hele pallet aan mensen in diverse monetaire, bancaire en andere aires kwam voorbij – anoniem, want bang voor op staande voet ontslag vanwege het spreken over het systeem waar zij inzitten met derden – en het werd er maar niet beter van.

De grote toestroom, ook van jongeren, laat zien dat mensen genoeg hebben van weer een volgend bericht over het verhogen van de salarissen en bonussen van topbankiers en politici die er bij staan en er naar kijken. In het licht van verhoogde collegegelden, studentenleningen, belastingen, opcenten, WOzetten, verhoging van de AOW en pensioenleeftijden en alles waarmee jong en oud iedere dag mee geknipt en geschoren wordt, wordt het kennelijk tijd voor een drastische systeemherziening. Hoe die er uitziet vertelt Luyendijk niet, en eerlijk is eerlijk, dat is zijn taak ook niet. De eerste stap is bewustwording en de tweede is …… ja wat eigenijk?

Wie moet waar iets aan doen? Komen de verandering van onze politici? Dat lijkt er niet op. Inmiddels 7 jaar verder in de crisis en diverse kabinetten verder kunnen we alleen maar concluderen dat het aantal opstappende corrupte bestuurders is toegenomen. Voor de rest is het business as usual. Komt de verandering vanuit het zelfreinigend vermogen van de sector zelf? Keep joking. Een van de steekwonden van de avond was ‘perverse prikkel’. Moet er dan eerst een mega crisis ontstaan?

Luyendijk kreeg te horen dat toen Lehman Brothers viel in 2008, de insiders – bankiers – hun moeders en vrouwen belden met de mededeling dat er meteen gehamsterd moest worden, de auto moest worden afgetankt, het geld van de rekening gehaald, goud uit de kluis, de koffers klaargezet…. Een mondiale financiële meltdown – bijvoorbeeld als de vele triljarden in derivaten niets meer waard zouden blijken te zijn, immers digitaal geld is vooral ‘vertrouwen’ – leidt tot het op slag stilvallen van computers, handel, pinautomaten, cashmachines etc. etc. Dit kon goed worden gezien in IJsland – een land vergelijkbaar met een middelgrote stad in Nederland – waar in een paar uur de schappen van de supermarkten leeg waren en niet meer werden gevuld. IJsland is trouwens het enige land in de wereld dat wel zijn bankiers in de gevangenis heeft gestopt en waar de problemen fundamenteel zijn aangepakt en opgelost….

Voorlopig blijft het nog even de kat uit de boom kijken. Experts zijn ijselijk wantrouwig en zien inderdaad maar een uitweg. Een nieuwe, definitieve crisis. Maarja wat dat zal brengen… ?

Intussen wil (en kan) de politiek geen verandering realiseren en beginnen de burgers dan maar zelf initiatieven: Onsgeld: http://onsgeld.nu met de Verleiders die volle zalen trekken en bijvoorbeeld de Peuro https://www.peuro.nl. Nog steeds een groeiend aantal burgers ondertekent deze initiatieven en er zullen er ongetwijfeld meer volgen als weer de volgende staatsbank zijn topmensen nog rianter beloont en voor de baliemedewerkers een volgende ontslagronde aankondigt.

Misschien wordt het tijd voor een paar simpele oplossingen: Basisinkomen? Of misschien wel helemaal van het geld af? De toekomst zal het leren. Belangrijk voor nu is stil te staan bij de vele signalen die klinken zoals die van Joris Luyendijk. Een fijn boek om te lezen. Misschien wel omdat we er zelf middenin zitten…